Albrecht von Wallenstein
Albrecht Wenzel Eusebius von Wallenstein | |
|---|---|
 Chân dung Wallenstein, bản sao từ Anthony Van Dyck, 1629. | |
| Sinh | 24 tháng 9 năm 1583 Heřmanice, Vương quốc Čechy |
| Mất | 25 tháng 2 năm 1634 (50 tuổi) Cheb, Vương quốc Čechy |
| Thuộc |  Đế quốc La Mã Thần thánh |
| Năm tại ngũ | ? – 24 tháng 1 năm 1634 |
| Tham chiến | Chiến tranh Ba Mươi năm |
Albrecht Wenzel Eusebius von Wallenstein (ⓘ) (tiếng Séc: Albrecht Václav Eusebius z Valdštejna[1]) (24 tháng 9 năm 1583 – 25 tháng 2 năm 1634),[2] còn gọi là von Waldstein, là nhà lãnh đạo quân sự và chính trị người Čechy[a], đã phục vụ dưới quyền Hoàng đế La Mã Thần thánh Ferdinand II và chỉ huy đội quân từ 3 vạn đến 10 vạn người của Hoàng đế trong cuộc Chiến tranh Ba Mươi năm (1618-48). Ông đã trở thành Tổng tư lệnh các đạo quân của Nền quân chủ Habsburg và là một nhân vật quan trọng trong Chiến tranh Ba Mươi năm.
Là một tổng thống lĩnh của đế chế[3] ở trên bộ, và Đô đốc của Biển Baltic từ ngày 21 tháng 4 năm 1628, người đã tự phong làm nhà trị vì của các phần đất thuộc Công quốc Friedland ở phía bắc Čechy,[4] Wallenstein đã bị bãi miễn vào ngày 13 tháng 8 năm 1630 do Ferdinand lo ngại trước tham vọng của ông.[5] Tuy nhiên, những chiến thắng của phe Kháng Cách trước các lực lượng Công giáo đã buộc Ferdinand phải triệu hồi Wallenstein, và ông một lần nữa xoay chuyển cục diện chiến tranh với lợi thế nghiêng về Đế chế. Bất bình trước cách đối đãi của Hoàng đế với ông, Wallenstein đã tính chuyện liên minh với phe Kháng Cách. Tuy nhiên, ông bị một chỉ huy quân đội là Walter Devereux ám sát tại Cheb ở Čechy, với sự ưng thuận của hoàng đế. Nhà soạn nhạc Bedřich Smetana đã tôn vinh Wallenstein trong bài thơ giao hưởng Doanh trại Wallenstein (1859), ban đầu được dự kiến là một khúc dạo đầu của một vở kịch do Schiller sáng tác.[6]
Ghi chú
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ "In Wallenstein were embodied the fateful forces of his time. He belonged to the men of the Renaissance and the world of the Baroque, but also he stood above these categories as an exceptional individual. He went beyond Czech or German nationality, beyond Catholic or Protestant denominations.... He was a Bohemian and a prince of the German Empire." Có thể hiểu là: "Con người Wallenstein biểu hiện cho các lực lượng chi phối thời đại ông. Ông thuộc về lớp người thời Phục Hưng và thế giới Baroque, nhưng ông cũng là một cá nhân ngoại lệ trên các thể loại này. Ông vượt ra ngoài dân tộc Czech hay Đức, ngoài các giáo phái Công giáo hay Tin Lành.... Ông là một người Bohemia và một vương công của Đế quốc Đức".Rabb, Theodore (1964). The Thirty Years' War: Problems of Motive, Extent, and Effect. Boston: Univ. of Am. Press. tr. 123.
Chú thích
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Encyclopædia Britannica
- ^ Schiller, Friedrich. (1911) Schiller's Wallenstein, Macmillan
- ^ Wallenstein, Albrecht Wenzel Eusebius von, Herzog (duke) von Friedland, Herzog von Mecklenburg, Fürst (prince) Von Sagen. (2010). Encyclopædia Britannica. Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica.
- ^ Coxe, William (1852). History of the house of Austria, from the foundation of the monarchy by Rhodolph of Hapsburgh, to the death of Leopold the Second: 1218 to 1792, Vol. 2. London: H.G. Bohn. tr. 203.
- ^ Fortune City. “Albrecht Wenzel Eusebius von Wallenstein”. Fortune City.com. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 7 năm 2001. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2012.
- ^ Liner notes to Deutsche Grammophon recording 437254-2
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- Cristini, Luca. 1618-1648 la guerra dei 30 anni. Volume 1 da 1618 al 1632 2007 ISBN 978-88-ngày 98 tháng 1 năm 3010 and Volume 2 da 1632 al 1648 2007 ISBN 978-88-ngày 95 tháng 2 năm 3010
- Mann, Golo. Wallenstein, his life narrated, 1976, Holt, Rinehart and Winston (ISBN 0030918847).
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]
- The Thirty-Years-War Lưu trữ 1999-10-09 tại Wayback Machine
- An Exhibition at Prague, Czech Republic, Europe - Dedicated to Albrecht von Wallenstein Lưu trữ 2008-08-27 tại Wayback Machine
Spahn, M. (1913). . Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.- . Encyclopædia Britannica (ấn bản thứ 11). 1911.
- . Encyclopedia Americana. 1920.
